Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει πολύ σούσουρο στους online κύκλους για την προπαγάνδα και την αρνητική της επιρροή στο χώρο του gaming. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Η προπαγάνδα ως φαινόμενο
Η προπαγάνδα ως τακτική και μέσον υπήρχε πάντα. Το πιο κλασικό παράδειγμα είναι κατά τη διάρκεια πολέμου ή κατά την προετοιμασία για ένα πόλεμο, όπου όλοι θα αρχίσουν να μιλούν για το πόσο καταπληκτικός είναι ο στρατός και η στράτευση. Πολλοί υποτιμούν και χλευάζουν την προπαγάνδα στις μέρες μας, έχει όμως μια χρηστικότητα. Μια χώρα που βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου θα πρέπει να εκθειάσει το στρατό, ούτως ώστε οι πολίτες να πάρουν τα όπλα.
Τι γίνεται όμως με την κοινωνική προπαγάνδα; Αναφέρομαι εδώ στη γενικότερη ιδέα της κοινωνικής προπαγάνδας που σύντομα θα εμφανιστεί στην κοινωνία με διάφορες μορφές, όπως για παράδειγμα προπαγάνδα υπέρ της γονιμότητας για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της υπογεννητικότητας.
Ένας τύπος της κοινωνικής προπαγάνδας είναι και η ηθικιστική-αρετολογική προπαγάνδα η οποία υπήρχε πάντα, βρίσκει όμως εμπόδια και εχθρική αντιμετώπιση ακόμη και στις μέρες μας. Η εχθρική αντιμετώπιση δεν έχει να κάνει με την αρετή που εκθειάζει η προπαγάνδα αλλά, πρωτίστως, με τη νοοτροπία αυτών που την παράγουν.
Ο φιλελεύθερος Γάλλος πολιτικός Φρεντερίκ Μπαστιά έγραψε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για το φαινόμενο αυτό το 1850. Ορίστε ένα απόσπασμα από το διάσημο έργο του με τίτλο «Ο Νόμος»:
Οι σύγχρονοι συγγραφείς – ειδικά όσοι προέρχονται από το σοσιαλιστικό τρόπο σκέψης – βασίζουν τις διάφορες θεωρίες του σε μια κοινή υπόθεση: Χωρίζουν την ανθρωπότητα σε δύο μέρη. Τους ανθρώπους γενικά – με εξαίρεση τον ίδιο το συγγραφέα – στην πρώτη ομάδα. Ο συγγραφέας, από μόνος του, είναι η δεύτερη και σημαντικότερη ομάδα. Πρόκειται για την πιο παράξενη και ξιπασμένη ιδέα που έχει μπει ποτέ σε ανθρώπινο νου!
Στην πραγματικότητα, αυτοί οι συγγραφείς ξεκινούν να γράφουν για τα κοινά με την υπόθεση ότι οι άνθρωποι δεν έχουν τα μέσα για διάκριση, δεν έχουν κίνητρο για δράση. Προϋποθέτουν ότι οι άνθρωποι είναι αδρανής ύλη, παθητικά σωματίδια, ακίνητα άτομα, στην καλύτερη περίπτωση κάποιου είδους φυτό που είναι αδιάφορο για τον τρόπο της ύπαρξής του. Προϋποθέτουν ότι οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να παίρνουν σχήμα από το θέλημα και το χέρι κάποιου άλλου – σε μια άπειρη ποικιλία μορφών, λίγο πολύ συμμετρικών, περίτεχνων και τελειοποιημένων. Επιπλέον, δεν υπάρχει ένας από αυτούς τους συγγραφείς των κυβερνητικών υποθέσεων που θα διστάσει να φανταστεί τον εαυτό του – με τον τίτλο του οργανωτή, του νομοθέτη ή του ιδρυτή – ως αυτό το χέρι, αυτή τη δημιουργική δύναμη της οποίας η μεγαλειώδης αποστολή είναι να πλάσει αυτά τα σκόρπια υλικά – τους ανθρώπους – σε μια κοινωνία.
Αυτοί οι σοσιαλιστές συγγραφείς βλέπουν τους ανθρώπους όπως ο κηπουρός βλέπει τα δέντρα. Όπως εκείνος κατά το δοκούν τους δίνει σχήματα όπως πυραμίδες, παρασόλια, κύβους, βάζα και άλλες μορφές, έτσι θέλει ο σοσιαλιστής συγγραφέας να μετασχηματίσει τους ανθρώπους σε ομάδες, σειρές, κέντρα, υπο-κέντρα, κυψέλες, εργατικά σώματα και όχι μόνο, ανάλογα με τις ιδιοτροπίες του. Κι όπως ο κηπουρός χρειάζεται τσεκούρια, γάντζους, πριόνια και ψαλίδια για να δώσει σχήμα στα δέντρα του, έτσι κι ο σοσιαλιστής συγγραφέας χρειάζεται όλη τη δύναμη που μπορεί να αξιοποιήσει για να δώσει μορφή στους ανθρώπους – δύναμη που μπορεί να βρει μόνο στο νόμο. Για το σκοπό αυτό επινοεί νόμους για δασμούς, νόμους για φόρους, νόμους για ελαφρύνσεις και σχολικούς νόμους.
Η προπαγάνδα στα video games
Στο πέρασμα των χρόνων δεν υπήρχε ξεκάθαρα προπαγάνδα που να πηγάζει από τα video games. Όλη η mainstream φασαρία πάνω στα video games ήταν εξωγενής και καταπιανόταν με το γεγονός ότι τα video games έκαναν τα παιδιά βίαια.
Σήμερα το πρόβλημα έρχεται εκ των ένδον και πάντα έχει το ίδιο επιχείρημα με τους Αθηναίους που καταδίκασαν το Σωκράτη: Το gaming διαφθείρει τους νέους. Γιατί; Γιατί οι γυναίκες είναι πολύ σέξι!
Και οι gamers έχουν αρχίσει να προσέχουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Εμβληματικοί χαρακτήρες που υπάρχουν εδώ και δεκαετίες ξαφνικά αλλάζουν, κάτι που θορύβησε πολλούς. Η Lara Croft για παράδειγμα:
Εφόσον οι παίκτες θεωρήθηκαν μια απαθής μάζα που θα δεχόταν να την πλάσει ο καθένας, όπως ο αγγειοπλάστης κάνει στον πηλό, επόμενο είναι να αντιδράσουν εχθρικά όταν αντιληφθούν τις κινήσεις αυτές. Και, φυσικά, θα αναλάβουν δράση. Πώς; Θα δημιουργήσουν φασαρία online για να δουν κι άλλοι τι συμβαίνει και, εν συνεχεία, με μποϊκοτάζ.
Πρόσφατα, εμφανίστηκε ένας Steam Curator που βάζει στο στόχαστρο τη Sweet Baby Inc. Προφανώς, η Sweet Baby δε χάρηκε ιδιαίτερα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μια συμβουλευτική εταιρεία είναι υπερήφανη για την αναγνώριση. Η Sweet Baby όμως δε θέλει να αναγνωριστεί κάτι που ενισχύει, στο μυαλό των ανθρώπων, ότι πρόκειται για προπαγανδιστική οντότητα.
Η όλη ιστορία εξελίσσεται ακόμα, αλλά το θέμα είναι πως η αγορά θέλει να δείξει στη βιομηχανία του gaming ότι δε θα παραμείνει αμέτοχη στην όλη κατάσταση. Πρόσφατα έγινε ένα παρόμοιο φιάσκο με την επώνυμη μπύρα Bud Light. Όσοι κινήθηκαν εναντίον της Bud Light δεν έχουν απαραίτητα πρόβλημα με τους ανθρώπους που κάνουν αλλαγή φύλου. Έχουν όμως μεγάλο πρόβλημα με την προπαγάνδα που τους τρίβουν στη μούρη.
Παρόλα αυτά ένα παιχνίδι όπως το Baldur’s Gate 3 δε δέχεται πυρά, παρόλο που είναι γεμάτο με τέτοια στοιχεία, γιατί το Baldur’s Gate δεν το αντιλαμβάνονται πολλοί ως προπαγάνδα. Το «ανανεωμένο» ντύσιμο της Tifa στο Final Fantasy 7 Rebirth όμως το αντιλαμβάνονται ως προπαγάνδα. Τι θα λέγατε για ένα user mod με το οποίο ο gamer μπορεί να βάλει την αρχική Tifa στο παιχνίδι που αγόρασε και θέλει να παίξει στο σπίτι του; Το Nexus mods (ο πρώτος, μεγαλύτερος και πιο δημοφιλής προορισμός για modding) ρίχνει αυτόματο ban στο mod. Αυτό επιβεβαιώνει στο νου των ανθρώπων ότι δέχονται προπαγανδιστική επίθεση.
Η αντίδραση;
Χωρίς να έχουν αντιληφθεί καλά-καλά τι συμβαίνει, οι gamers δέχονται αλεπάλληλες κατσάδες με ανυπόφορο ύφος από τα gaming media. «Πρέπει να καταλάβετε ότι η σκηνή έχει μια 16-χρονη Tifa!» …Λες και οι 16-χρονες γυναίκες δεν έχουν στήθος ή ότι δε ντύνονται εξίσου «προκλητικά» στην καθημερινότητα. Το ύφος είναι προσβλητικό γιατί είναι υποτιμητικό, προϋποθέτει ότι οι gamers είναι ηλίθιοι και αυτός που χρησιμοποιεί αυτό το επιχείρημα αποφεύγει να αντιμετωπίσει το λόγο για την οργή των gamers. Δεν είναι τα στήθια το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι η προπαγάνδα.
Η εχθρική αντίδραση δεν παύει μόνο στα μποϊκοτάζ. Όταν ένα παιχνίδι με μια σέξι πρωταγωνίστρια εμφανίζεται, η εχθρικότητα προς τη βιομηχανία θα μεταφραστεί σε πωλήσεις μόνο από την παρουσία της σέξι γυναίκας! Έχετε δει αυτό το παιχνίδι, το Stellar Blade;
Πολλοί θα το αγοράσουν μόνο για να διαδηλώσουν ενάντια στο φαινόμενο της «ασχημοποίησης των γυναικών στο gaming» που φαίνεται να συμβαίνει. Κανείς δε νοιάζεται ιδιαίτερα για το αν το παιχνίδι είναι καλό ή όχι.
Η απάντηση της βιομηχανίας
Μέσα σε όλα αυτά, η άλλη πλευρά, η ίδια η βιομηχανία του gaming, συνεχίζει να πιστεύει ότι οι gamers είναι «ηλίθιοι», «άμυαλοι» ή και «βάρβαροι».
Ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα thread στο Resetera όπου βλέπουμε posts από game developers:
Κάθε σενάριο έχει παραλείψεις. Εργάστηκα σε ένα παιχνίδι όπου όλοι οι χαρακτήρες επινοήθηκαν μέσα στο στούντιο κι ύστερα προσλάβαμε έναν εξωτερικό συνεργάτη για να φροντίσουμε να μη φοράνε κάτι πολιτισμικά προσβλητικό, να μην έχουν λάθος προφορές κλπ.
Αν μπορεί να βγάλεις ένα σενάριο με γνώσεις ειδικού σχετικά με όλα όσα περιέχει χωρίς λάθη, μπράβο σου. Η υπόλοιπη βιομηχανία δεν είναι υπεράνθωποι.
Φαίνεται λοιπόν πως στη βιομηχανία του gaming ηταν όλοι υπεράνθρωποι μια-δυο δεκαετίες πριν εμφανιστούν αυτές οι εταιρείες. Ίσως αυτό εξηγεί το γιατί τα παιχνίδια του τότε ήταν καλύτερα.
Ο εν λόγω κύριος αναφέρεται στη διεθνή αγορά. Όταν, για παράδειγμα, η Blizzard έκανε ένα Panda για ήρωα στο Warcraft 3, αρχικά τον έντυσαν με παραδοσιακή στολή που προσέβαλε την κουλτούρα της Κίνας. Οι συμβουλευτικές εταιρείες ξέρουν πώς δουλεύει η εκάστοτε αγορά για να αυξήσουν τις πωλήσεις του παιχνιδιού.
Το θέμα όμως δεν είναι αυτό… και ο Imran το γνωρίζει. Μιλάει για τα παράπονα της αμερικάνικης επονομαζόμενης “woke” προπαγάνδας και όχι για τα παράπονα της αγοράς στη Μέση Ανατολή ή την Ιαπωνία. Κι αφού μιλάμε για ευαισθησίες, γιατί δεν ανησυχεί μήπως προσβάλλει την εγχώρια αγορά; Στην πραγματικότητα, αυτό που συμβαίνει είναι το αντίθετο της πολιτισμικής ευαισθησίας. Είναι ξεκάθαρη, και μάλιστα πολύ ρηχή, προπαγάνδα. Θυμάστε το λάθος που έγινε με τις σημαίες του Spider-Man 2 στο PS5;
Η αγορά αντιδρά σε όλα αυτά. Δε μπορείς να φτύνεις τον πελάτη και να περιμένεις ότι δε θα αντιδράσει.
Ο κίνδυνος που διατρέχει η βιομηχανία του gaming
Ο ezekial45 λέει,
Η Sweet Baby Inc. κάνει μεγάλη δουλειά κι έχει κάνει τα παιχνίδια καλύτερα. Η συμβουλευτική της για την ποικιλία (diversity) και τη συμπερίληψη (inclusion) κάνει τα παχνίδια καλύτερα, τελεία.
Αυτοί οι ηλίθιοι chuds μπορούν να πάρουν δρόμο.
Οι game developers δεν έχουν ιδέα πόσο τυχεροί είναι. Η αντίδραση της αγοράς που αναλύουμε έχει στο στόχαστρο τη Sweet Baby Inc. ως εξωτερική οντότητα που είναι ταυτόχρονα ο δράστης και η πηγή όλης της πολιτικής προπαγάνδας στα video games. Περιμένετε να δείτε τι έχει να γίνει όταν η αγορά αντιληφθεί ότι οι ίδιοι οι game developers υποστηρίζουν αυτές τις ριζοσπαστικές πολιτικές ιδεολογίες.
«Υπάρχουν σίγουρα πολλοί που δεν συμφωνούν με όλη αυτή την αρρωστημένη ιδεολογία Master» μπορεί να σκεφτεί κανείς.
Δυστυχώς, η μπάλα θα τους πάρει κι εκείνους. Το μποϊκοτάζ ενάντια στη Bud Light κατέστρεψε όχι μόνο την επωνυμία, αλλά τις εταιρείες εμφιαλώσεως, τους φορτηγατζήδες, τα μπαρ, όλους. Αν η βιομηχανία του gaming δε βάλει την πολιτική ιδεολογία στην άκρη, η ζημιά θα γίνει πιο έντονη και μεγαλύτερη απ’ όσο φαντάζεται κανείς τους.
Αλλά το αστείο ξέρετε ποιο είναι;
Δε νομίζουν ότι ασκούν πολιτική. Απλά πιστεύουν ότι όποιος διαφωνεί μαζί τους είναι απολίτιστος βάρβαρος. Και διαπράττουν το ασυγχώρητο λάθος να επιτεθούν στους πελάτες τους.
Μερικές εταιρείες βέβαια είναι πιο έξυπνες. Η Nintendo Αμερικής και η Nintendo Ευρώπης είναι γεμάτες με τέτοιους ανθρώπους. Η Nintendo όμως έχει μια γραμμή: «Μακριά από πολιτική». Γιατί; Γιατί αλλώς θα χαθούν πωλήσεις.
Η Sweet Baby είναι μια εταιρεία συμβουλευτικής αφήγησης, με στόχο να βοηθήσεις τους developers να πετύχουν τους στόχους συμπερίληψης (inclusion goals).
Οι Chuds δεν το καταλαβαίνουν και αποκαλόυν τη Sweet Baby σέκτα.
Αντιθέτως, οι gamers επιτίθενται στην ίδια την ιδέα των inclusion goals. Τι σχέση έχει αυτό με τη δημιουργία ενός video game; Στο σκάκι τα πιόνια είναι άσπρα και μαύρα. Χρειάζεται κανείς να αλλάξει τα χρώματα ή τα σχήματα για να είναι το σκάκι πιο “inclusive”;
Δεν υπάρχει καμία χρηστικότητα στην όλη ιδέα. Πρόκειται περί ξεκάθαρης προπαγάνδας. Κι έτσι η αντίδραση είναι εχθρική.
Παρακάτω, λέει το εξής:
Το ηλίθιο ξέρετε ποιο είναι; Η συμβουλευτική στην αφήγηση με στόχο το inclusion συμβαίνει σε όλη τη βιομηχανία, με διάφορους τρόπους. Δεν είναι η Sweet Baby μια κακή εταιρεία που βάζει σημαίες pro-BLM και pride στα παιχνίδια χωρίς τη γνώση των developers.
Κι έχει δίκιο. Αυτό που δεν φαίνεται να καταλαβαίνει είναι τι θα συμβεί όταν γίνει γνωστό ότι οι game developers είναι οι υποκινητές του πολιτικού ιού και όχι ένας εξωτερικός συνεργάτης. Πολλοί θα μείνουν στο δρόμο χωρίς δουλειά πολύ σύντομα όταν το μένος ξεχειλίσει (και θα ξεχειλίσει).
Μην ξεχνάτε ότι τα video games είναι ψυχαγωγία. Υπάρχουν αμέτρητες εναλλακτικές για τα video games, κάτι που η Nintendo συχνά αναφέρει στα συμβούλια επενδυτών, συμπεριλαμβανομένων και των άλλων video games. Κανείς δε χρειάζεται να αγοράσει τα παιχνίδια αυτά. Ούτε το Game Pass θα μπορέσει να σώσει κανέναν τους.
Ρίξτε μια ματιά στο τι συμβαίνει ήδη με τη Disney. Η όλη πολιτική ατζέντα κατέστρεψε την εικόνα της εταιρείας και πολλά από τα franchises της. Αν μπορεί να συμβεί στη Disney, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε εταιρεία video games.
Το απίστευτο είναι ότι όλοι αυτοί οι game developers δεν το βλέπουν. Δε βλέπουν τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκονται λόγω των μακροοικονομικών συνθηκών και τον κίνδυνο στον οποίο βάζουν τα IPs και τη δουλειά τους.
Επίλογος
Είμαι σίγουρος πως, από όσους μπήκαν στον κόπο και διάβασαν ως εδώ, οι περισσότεροι θα πιαστούν από κάτι που θεώρησαν προσβλητικό για να γενικεύσουν και να παρουσιάσουν τις σκέψεις ως «προβληματικές».
Είναι ένα φαινόμενο που έχω αντιμετωπίσει και στο παρελθόν, οπότε δε θα με εκπλήξει ιδιαίτερα. Ωστόσο, αν σέβεστε τον εαυτό σας, θα ήθελα να αφήσετε τις προσωπικές σας ευαισθησίες στην άκρη και να προσπαθήσετε να αντιληφθείτε το νόημα των όσων γράφονται παραπάνω.
Αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου: Να έρθει ο άνθρωπος σε επαφή με αντίθετες ή αντισυμβατικές απόψεις και να επεξεργαστεί νέα δεδομένα. Ή, τουλάχιστον, να δει τα πράγματα από τη σκοπιά κάποιου άλλου με σεβασμό ακόμη κι αν διαφωνεί.
Αν μη τι άλλο, ας εξυπηρετήσει όλο αυτό ως τροφή για σκέψη.
