Η Nintendo και η 4η Βιομηχανική Επανάσταση

Κάποιοι ίσως έχετε ακούσει να γίνεται λόγος περί 4ης  Βιομηχανικής Επανάστασης. Τι είναι όμως και ποια η σχέση της με τη Nintendo;

Από πού προήλθε ο όρος «4^η Βιομηχανική Επανάσταση»;

Πρόκειται για έναν όρο που εισήγαγε το 2015 ο Klaus Schwab, ιδρυτής και πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum (WEF) του Ντάβος. Ξέρετε, εκείνη η ομάδα που δημοσίευσε το διαβόητο βίντεο που ξεκινούσε με την ατάκα «Δε θα σας ανήκει τίποτα και θα είστε ευτυχισμένοι»;

Τον καιρό των εγκλεισμών και της πανδημίας η συζήτηση κόπασε, αλλά όσο «βγαίνουμε» από την καραντίνα, θα επιστρέψει αναπόφευκτα. Για να ξέρουμε τι λέμε, ας δούμε εν συντομία τι ακριβώς συνεπάγεται μια «Βιομηχανική Επανάσταση»:

• Η 1^η Βιομηχανική Επανάσταση ήταν η εφεύρεση της ατμομηχανής και η δημιουγία των εργοστασίων. Αξίζει να σημειωθεί πως η ατμομηχανή δεν επέφερε μόνο τη δημιουργία του εργοστασίου, αλλά των ατμόπλοιων και των τραίνων που άλλαξαν τα δεδομένα στις μεταφορές.
• Η 2^η Βιομηχανική Επανάσταση έφερε τη μαζική παραγωγή, μαζί με την εφεύρεση της λάμπας και του τηλεφώνου που άλλαξαν την καθημερινότητα του ανθρώπου.
• Η 3^η Βιομηχανική Επανάσταση ήταν η λεγόμενη ψηφιακή επανάσταση. Η εφεύρεση των ηλεκτρονικών συσκευών και η μαζική οικειοποίηση των υπολογιστών και του Internet. Ακόμη κι ένας σημερινός 40ρης μπορεί να αντιληφθεί το πόσο άλλαξε η ζωή μας χάρη σε όλα αυτά.
• Η 4^η  Βιομηχανική Επανάσταση υποτίθεται πως θα είναι σαν τη 2^η. Θα αξιοποιήσει την τεχνολογία της προηγούμενης για να επιφέρει ανεπανάληπτες αλλαγές.

Τι σημαίνει 4^η Βιομηχανική Επανάσταση;

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Έχουμε ένα χάρτη. Η ψηφιοποίηση ενός χάρτη είναι πολύ «τριτοεπαναστατική» λογική. Απλά έχουμε τον ίδιο χάρτη σε ψηφιακή μορφή. Πολύ ωραία.

Η λογική της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης παίρνει το χάρτη και βάζει όλα τα αυτοκίνητα να «επικοινωνούν» αναμεταξύ τους. Όταν λοιπόν θέλουμε να πάμε κάπου, δε σκιαγραφείται απλά μια πορεία. Μέσω «συνομιλίας» με τα υπόλοιπα οχήματα, το αυτοκίνητό μας «ξέρει» πόση κίνηση υπάρχει και μπορεί να καθορίσει μόνο του μια εναλλακτική, καλύτερη διαδρομή.

Η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση όμως δεν έχει να κάνει με τον αυτοματισμό. Η κίνηση προς τον αυτοματισμό υπήρχε από την πρώτη στιγμή. Πιο πολύ θα έχουμε να κάνουμε με ολοκαίνουριες εφαρμογές της ήδη υπάρχουσας τεχνολογίας. Η ατμομηχανή ήταν θαύμα ναι, αλλά ο βενζινοκινητήρας; Ίδιες βασικές αρχές, αλλά πολύ πιο ανεπτυγμένες. Το τρένο ήταν καταπληκτικό, αλλά ένα αυτοκίνητο ήταν το κάτι άλλο. Ένα παρόμοιο άλμα υποτίθεται πως μας περιμένει στο άλμα από την 3^η στην 4^η Βιομηχανική Επανάσταση.

Καλά μέχρι εδώ, αλλά καλό είναι να μην τα καταπίνουμε αμάσητα. Το μεγαλύτερο μέρος όλης αυτής της ιστορίας περί «4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης» είναι ένα circlejerk (ψάξτε να βρείτε τι σημαίνει αν δε γνωρίζετε) των πλουτοκρατών και των τεχνοκρατών. Αλλά θα δεχθούμε την ορολογία για να έχουμε ένα κοινό σημείο αναφοράς ως εφαλτήριο για τη συνέχεια.

Η Nintendo και η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η Nintendo δεν είναι μόνο μια εταιρεία «4^ης Βιομηχανικής Εποχής», αλλά ίσως ήταν και η πρώτη. Πολλές φορές τα παιχνίδια ήταν το προοίμιο μιας βιομηχανικής επανάστασης, ειδικά στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Η Nintendo έχει ενδιαφέρον γιατί τα προϊόντα της δεν είναι απλά «δυνατότερα τεχνικά χαρακτηριστικά» σε ένα κουτί. Καθόλου! Άλλες είναι οι εταιρείες που ακολουθούν αυτό το μοντέλο. Η Sony το ακολουθεί ξεκάθαρα, το ίδιο κι η Microsoft.

Ας δούμε λίγο το ιστορικό πλαίσιο. Το NES ήταν μεγάλο σοκ στον αμερικάνικο πληθυσμό για πάρα πολλούς λόγους. Παίρνουμε την αμερικάνικη αγορά ως παράδειγμα, γιατί εκεί έμεινε το NES για πολλά χρόνια και ήταν η πρώτη επαφή της κονσόλας με δυτικό κοινό.

Ένας από τους μεγαλύτερους λόγους που σόκαρε το gaming κοινό ήταν το D-Pad, που άλλαξε τα δεδομένα στο gaming με τρόπους που δε μπορούμε να αντιληφθούμε οι νεότεροι. Μάλιστα, πολλοί βετεράνοι των arcades και των Atari το απέρριπταν. Γι’ αυτό υπήρχε στην αγορά το NES Advantage και γι’ αυτό όλες οι διαφημίσεις που στόχευαν σε δυνατούς παίκτες παρουσίαζαν εκείνο το χειριστήριο. Γιατί οι έμπειροι παίκτες είχαν μεγαλώσει με τα joysticks στα arcade και τα Atari.

Δεν ήταν εύκολη η διαδικασία προσαρμογής στην τεχνολογία του D-Pad. Όσοι μεγαλώσαμε με D-Pads ξέρουμε πόσο συχνό φαινόμενο ήταν οι πονεμένοι αντίχειρες. Το D-Pad όμως διέθετε ακρίβεια που δε μπορούσε να προσφέρει το joystick. Το joystick ήταν όντως καλό για μερικά είδη όπως τα shmups. Δοκιμάστε όμως να παίξετε Super Mario Bros. 3 με joystick. Γίνεται; Δε γίνεται!

Πού οδηγούν όλα αυτά;

Εκεί που θέλουμε να καταλήξουμε με όλο το παράδειγμα των D-Pad και του NES ήταν πως η Nintendo δημιούργησε κάτι εντελώς καινούριο με την ήδη υπάρχουσα τεχνολογία. Δεν ήταν απλά ένα γρήγορο τσιπάκι σε ένα κουτί. Μάλιστα, το NES ήταν ήδη πολύ παρωχημένο τεχνολογικά ακόμη κι όταν πρωτοκυκλοφόρησε στην Ιαπωνία το 1983. Το Famicom αντιμετώπισε πολύ σκληρό ανταγωνισμό από το MSX στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Και για να προλάβουμε όσους εξυπνάκηδες πάνε να μας πουν οτι το SNES ήταν απλά μια κονσόλα πιο δυνατή από τον ανταγωνισμό…

Όχι. Έχετε ακουστά τον όρο «Blast Processing»;

Ναι μπορεί να είναι απλά μάρκετινγκ, αλλά το γεγονός ήταν το εξής: Το SNES κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το Mega Drive στην Ιαπωνία. Ο επεξεργαστής του όμως ήταν σαφώς υποδεέστερος. Γι’ αυτό και πολλά παιχνίδια στο SNES είχαν τρομερά θέματα με slowdown. Το Mega Drive μπορούσε να διαφημιστεί ως πιο γρήγορο και καλύτερο λόγω αυτής της αδυναμίας του SNES. Και όλοι ξέρουμε τον πόλεμο μεταξύ Nintendo και Sega εκείνη την περίοδο.

Περισσότερα παραδείγματα πρωτοποριακής λογικής από τη Nintendo

Κι ύστερα έχουμε το N64. Πέρα από τα 3D γραφικά, η Nintendo επανέφερε το joystick στο βασικό χειριστήριο, γιατί ήταν ανώτερη μέθοδος ελέγχου σε 3D περιβάλλον. Έφερε επίσης τη λειτουργία της δόνησης στα χειριστήρια. Έκτοτε δεν υπήρξε χειριστήριο χωρίς joysticks και δόνηση.

Πόσες φορές έτυχε να σκοντάψετε σε καλώδια χειριστηρίων και να κάνει τούμπα όλη η κονσόλα; Η λύση της Microsoft με το XBOX ήταν… αποσπώμενα καλώδια. Η λύση της Nintendo στο GameCube ήταν να ξεφορτωθεί εντελώς τα καλώδια με το Wavebird. Από την επόμενη γενιά MS και Sony είχαν ασύρματα χειριστήρια.

Η Nintendo όμως είχε ένα απλό ασύρματο χειριστήριο για το διάδοχο του GC; Όχι. Αναβάθμισε την τεχνολογία της κονσόλας; Όχι ιδιαίτερα. Πήρε όμως την ασύρματη τεχνολογία έκανε κάτι πραγματικά πρωτοποριακό: Motion Controls. Δε χρειάζεται να επαναλάβουμε την επιτυχία του Wii.

Το DS διέθετε οθόνη αφής. Ναι, σήμερα φαντάζει πολύ πρωτόγονη, αλλά είναι ο προπάτορας των οθονών αφής που υπάρχει σε κάθε συσκευή μας. Ναι, υπήρχαν και high-end κινητά με οθόνες αφής, αλλά το DS ήταν που έκανε την οθόνη αφής mainstream. Για να μην αναφέρουμε τα ΝΕΑ παιχνίδια που απλά δε θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα με τυπικό χειριστήριο (Brain Training, Nintendogs κ.τ.λ.).

Η ουσία

Σκοπός όλων των παραπάνω είναι να υπογραμμίσουμε τη φιλοσοφία της Nintendo που είναι λογική 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Η Nintendo δεν κάνει απλά ένα καλύτερο κάτι. Αξιοποιεί τη νέα τεχνολογία, όταν γίνει αρκετά φθηνή, σε νέες μορφές ψυχαγωγίας.

Από την άλλη, ένα PlayStation είναι απλά ένα υποδεέστερο, «επιδοτούμενο» gaming PC.

Tο ίδιο ισχύει και με το XBOX. Η διαφορά οτι η Microsoft στοχεύει στο Cloud, γιατί δεν αντέχει τις δονήσεις της αγοράς υλισμικού.

Το μέλλον δε θα είναι αυτό που νομίζει ο κάθε τυχάρπαστος, ούτε αυτό που περιμένουν οι πλουτοκράτες όπως ο κ. Schwab.

Αναλογιστείτε το breakaway cable του XBOX, με τα ανύπαρκτα καλώδια του GameCube. Η Microsoft σαφώς και έχει πανέξυπνους μηχανικούς και εργαζομένους. Δε μπόρεσαν όμως να σκεφτούν στη συνάφεια που σκέφτηκαν οι άνθρωποι της Nintendo.

Τη δεκαετία του 1980 ήταν πολύ διαδεδομένη η αντίληψη ότι ο υπολογιστής θα είναι στο επίκεντρο κάθε σπιτιού. Ακόμη και το ψυγείο θα ελέγχεται από έναν υπολογιστή. Κι όμως, οι ιδιοφυίες της εποχής έκαναν λάθος γιατί κανείς δε μπόρεσε να προβλέψει το μέλλον.

Ακόμη και το 2006, όταν τα PS3 και X360 κυκλοφόρησαν στην αγορά, οι δύο γίγαντες της τεχνολογίας πάλευαν για τον έλεγχο της τηλεόρασης και, κατ’ επέκτασιν, τον έλεγχο του σαλονιού. Η Sony στοιχημάτισε στο Blu-Ray, η Microsoft στο HD-DVD.

Αυτό που δε φαντάστηκαν ήταν ότι οι ηλεκτρονικές οθόνες θα γίνουν τόσο φθηνές, τόσο πολυπληθείς που θα υπάρχουν ατελείωτες οθόνες παντού. Μια κονσόλα δε μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο γιατί τώρα υπάρχει οθόνη στο κινητό, οθόνη στο τάμπλετ, για να μη μιλήσουμε για υπολογιστές. Υπάρχουν οθόνες ΠΑΝΤΟΥ πλέον.

Το μέλλον και ο ρόλος της Nintendo

Σήμερα, ακούγονται πολλά για τα «αυτοματοποιημένα αυτοκίνητα». Ακόμη κι αν παραβλέψουμε το δυσεπίλυτο πρόβλημα του παθητικού, βλέπουμε τους πάντες να ευαγγελίζονται ότι αυτό είναι το μέλλον.

Το πραγματικό μέλλον όμως είναι δίχως αυτοκίνητα. Γιατί να χρειάζονται αυτόματα αυτοκίνητα όταν τόσος κόσμος μπορεί να εργάζεται από το σπίτι; Βεβαίως, θα υπάρχουν αλλά δε θα είναι τόσο αναγκαία. Αυτό από μόνο του εξαφανίζει την επιτακτική ανάγκη για αυτόματα αυτοκίνητα.

Το πρόβλημα είναι οτι οι εταιρείες τεχνολογίας είναι επίμονες γιατί νομίζουν ότι είναι εξυπνότερες από όλους. Δεν πρόκειται να παραδεχθούν οτι το σκεπτικό τους είναι παρωχημένο. Είναι σαν τα αποσπώμενα καλώδια της Microsoft, εκεί που η Nintendo τα ξεφορτώθηκε εντελώς. Ένα αυτόματο αυτοκίνητο δεν είναι απαραίτητο όταν το ίδιο το αυτοκίνητο δεν είναι απαραίτητο. Αν οι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι, θα υπάρχει πολύ λιγότερη ανάγκη για αυτοκίνητα!

«Και τι γίνεται με τα δίκτυα διανομών και τις μεταφορές φορτίων;»

Αυτοί είναι τομείς που δε θα μπορούσαν ποτέ να αυτοματοποιηθούν επαρκώς. Κανείς δε θα αναλάβει την ευθύνη μιας αυτοματοποιημένης μεγάλης νταλίκας. Το δυνητικό παθητικό είναι υπερβολικά υψηλό σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ακόμη και η εφεύρεση των αεροπλάνων είχε προβλεφθεί. Και όντως, το αεροπλάνο προέκυψε σαν εφεύρεση. Αλλά δεν προήλθε από τους συνήθεις υπόπτους ή τα «μεγάλα μυαλά» της εποχής. Προήλθε από δύο άντρες που δε μπήκαν καν στην ανώτατη εκπαίδευση. Αντίθετα, άνοιξαν ένα συνεργείο ποδηλάτων και έκαναν δοκιμές στο μαλακό έδαφος του Kitty Hawk στη Β. Καρολίνα. Το ποδήλατο σαν εργαλείο ήταν από μόνο του νεωτερισμός, αλλά η πραγματική ιδιοφυΐα της κατασκευής του ήταν τα ελαφριά υλικά του, που οδήγησαν στην κατασκευή των δύο αδελφών.

Αν λοιπόν το παρελθόν μας δίνει ενδείξεις για το μέλλον, μας λέει ότι όλοι αυτοί που κάνουν τολμηρές προβλέψεις πολύ σπάνια πέφτουν μέσα.