Να μια ιδέα που τριγυρνάει εδώ και πολύ καιρό μέσα στο κεφάλι μου. Ποιες είναι λοιπόν οι «τέσσερις εποχές» του gaming και σε ποια ακριβώς ζούμε αυτή τη στιγμή;
Το πρόσφατο Nintendo Direct έδωσε αρκετή τροφή για σκέψη και ήταν το κατάλληλο έναυσμα να γράψω για τις παρακάτω ιδέες. Μπορεί να είναι σαχλαμάρες ενός άσχετου στο internet, ή μπορεί να έχουν ενδιαφέρον για μερικούς.
Η αρχική σκέψη είναι ότι, στην ουσία, τα videogames είναι ένα παράσιτο που τρέφεται από άλλες μορφές ψυχαγωγίας. Όσο συρρικνώνονται οι εναλλακτικοί τρόποι διασκέδασης τόσο τα videogames, σα μέσον, διογκώνονται (βλ. την επιτυχία του Animal Crossing: New Horizons αλλά και τις αυξημένες πωλήσεις όλων των video games εν μέσω καραντίνας). Από μια άλλη προοπτική, ίσως θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα video games είναι ηλεκτρονικές μετατροπές παλιότερων μεθόδων ψυχαγωγίας.
Με όλα αυτά κατά νου, περνάμε στις «τέσσερις εποχές» του gaming:
Εποχή πρώτη: Επιτραπέζια παιχνίδια και ψηφιακά βιβλία
Πολλά από τα πρωτότυπα video games αποτελούσαν μετατροπές επιτραπέζιων παιχνιδιών και βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή. Τι είναι άλλωστε τα text-adventure games (που μετέπειτα εξελίχθηκαν στα point-and-click adventures) παρά ένα ψηφιακό μυθιστόρημα;
Ακόμη όμως και τα επιτραπέζια παιχνίδια ήταν μεγάλη επιρροή για τα video games. Το Archon, το πρώτο παιχνίδι της Electronic Arts, που ήταν μεγάλη επιτυχία το 1983 ήταν σχεδόν κυριολεκτικά επιτραπέζιο παιχνίδι. Η διαφορά όμως ήταν πως οι μάχες εκτυλίσσονταν σε πραγματικό χρόνο, κάτι που μπορούσε να γίνει μόνο σε ένα βιντεοπαιχνίδι.
Φυσικά, εδώ ανήκουν και κάθε είδους μετατροπές fantasy επιτραπέζιων παιχνιδιών, όπως Dungeons & Dragons, τα Wizardry, τα πρώτα Ultima και όχι μόνο.
Εποχή δεύτερη: Παιχνίδια αντανακλαστικών, Arcades
Τα arcade games, φυσικά, ανέκυψαν και εξελίχθηκαν γύρω από τις άμεσες αντιδράσεις. Κανείς δεν έπαιζε RPG και μακροσκελή παιχνίδια στρατηγικής στα arcades. Γιατί;
Ίσως επειδή τα arcades εξελίχθηκαν από τα φλιπεράκια, παιχνίδια που προσφέρουν υψηλής ταχύτητας gameplay που απαιτεί αστραπιαίες αντιδράσεις και αποφάσεις. Η αναπήδηση του Mario πάνω από τα Goomba θυμίζει λίγο από την αναπήδηση της μπάλας σε ένα φλιπεράκι. Ο Sonic από την άλλη κυριολεκτικά γίνεται μπάλα και παίζει φλιπεράκι στα παιχνίδια του.
Όλα τα φλιπεράκια φυσικά ήταν γεμάτα εντυπωσιακά φωτάκια και ελκυστικά ηχητικά εφέ, τα οποία προσεταιρίστηκαν τα arcade μηχανήματα.
Οι οικιακές κονσόλες έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς όταν άρχισαν να προσφέρουν arcade games στο σπίτι. Το Space Invaders έσωσε το Atari 2600 από την ανυπαρξία. Το Colecovision δε θα είχε αντέξει καν αν δεν είχε μια μεταφορά του Donkey Kong. Πολλά από αυτά τα arcade ports εμφανίστηκαν και στα PC. Τι λόγο ύπαρξης είχε όμως μια κονσόλα πέρα από το να παίζει arcade games στο σπίτι;
Ένα παιχνίδι φαινόμενο, που καθιέρωσε τι θα πει παιχνίδι για κονσόλες, ένωσε τα στοιχεία των arcade και αυτά των ψηφιακών επιτραπέζιων που υπήρχαν στα PC. Το αποτέλεσμα ήταν ένας τίτλος πολύ μεγάλος σε διάρκεια για arcades, αλλά που απαιτούσε αστραπιαία αντανακλαστικά, κάτι που δεν ταίριαζε στα PC.
Ποιο ήταν αυτό το παιχνίδι;
Η ένωση αυτή γέννησε αμέτρητα ιστορικά παιχνίδια:
Εποχή τρίτη: Cinematic Games
Όσοι ερμηνεύουν λανθασμένα της ιστορία των RPG συνήθως το κάνουν γιατί τους διαφεύγει αυτή η λεπτομέρεια:
Τα RPG στις κονσόλες δεν ήταν πολύ δημοφιλή στις εποχές των 8-bit, αν και η δημοτικότητά τους εκτοξεύθηκε κατά τη διάρκεια των 16-bit. Τα 16-bit ήταν η εποχή του JRPG, με πρώτο διδάξαντα το Final Fantasy IV. Το παιχνίδι εκείνο πήρε τη βασική ιδέα ενός RPG και πρόσθεσε αφήγηση, ιστορία, ανθρώπινο δράμα και καταπληκτική μουσική.
Έτσι ξεκίνησε η στροφή των παιχνιδιών σε κινηματογραφικές εμπειρίες, που γέννησε τα FMV games.
Παιχνίδια όπως τα μεταγενέστερα Final Fantasy VII, Metal Gear Solid, Grand Theft Auto III κ.ο.κ. ασπάστηκαν αυτές τις αρχές του κινηματογραφικού gaming και αυτή είναι μια τάση που συνεχίζει ακόμη και σήμερα στους κύκλους του AAA gaming.
Η Sony και όλα τα μεγάλα παιχνίδια του PlayStation, για παράδειγμα, ακόμα ποντάρουν στο να προσφέρουν κινηματογραφικού επιπέδου παραγωγές.
Εποχή Τέταρτη: Κοινωνικό gaming
Εκείνα τα χρόνια ήταν που η Blizzard κυκλοφόρησε το World of Warcraft που άλλαξε το πρόσωπο του gaming άπαξ δια παντός. Η επιτυχία ήταν τόσο μεγάλη που έπιασε απροετοίμαστη τη Blizzard, μια εταιρεία που ήταν εκεί στην εποχή των arcade-style games (στις εποχές των 16-bit). Αργότερα ακολούθησε κάποιες κινηματογραφικές τάσεις (ποιος μπορεί να ξεχάσει τα cinematics των παιχνιδιών της Blizzard;), αλλά ήταν η κοινωνική εποχή που τους εκτόξευσε στην κορυφή.
Στην αρχή κανείς δεν ήξερε πώς να αξιοποιήσει το internet. Το online multiplayer αρχικά δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια προσομοίωση του LAN multiplayer (όσοι θυμούνται το Warp Pipe για το Mario Kart Double Dash καταλαβαίνουν). Η εφαρμογή Kali δημιουργήθηκε από τον Jay Cotton για να μπορεί να παίξει DOOM online. Το Kali έστελνε πακέτα στο internet, ξεγελώντας το παιχνίδι που νόμιζε ότι τα έστελνε σε τοπικό δίκτυο. Η Blizzard λάτρεψε την ιδέα και κάθε CD του Warcraft II είχε μέσα ένα demo του Kali. Μέχρι τον καιρό του Diablo και του Starcraft αυτό είχε εξελιχθεί στο Battle.Net.
Όλα τα παιχνίδια της χρυσής εποχής της Blizzard καθορίζονται από την κοινότητα που είχαν. Αρκεί απλά να δούμε τους pro gamers του Starcraft ή όσους έκαναν ανταλλαγές όπλων στο Diablo II ή αυτούς που έφτιαχναν και μοίραζαν custom maps (απ’ όπου προήλθε το DotA και μετέπειτα το LoL) στο Warcraft 3. Όπως και να το δει κανείς, το κοινωνικό στοιχείο ήταν που τροφοδότησε την αξία των παιχνιδιών.
Το κύριο συστατικό του gameplay του World of Warcraft δεν ήταν το RPG ή κάτι άλλο, αλλά οι κοινωνικές σχέσεις που δημιουργούσαν οι παίκτες. Αυτό ήταν που τους έδενε, τους κρατούσε στο παιχνίδι και διατηρούσε το ενδιαφέρον τους. Κάποιοι ήθελαν να ξεχωρίσουν στο server τους, άλλοι ήθελαν να γίνουν χρήσιμοι στο δικό τους guild. Ρωτήστε κάποιον παίκτη του WoW και θα σας πει χίλιες δυο ιστορίες.
Το 2006 ήταν ξεκάθαρο ότι αυτό θα ήταν το μέλλον των video games. Ήταν ο λόγος για τον οποίο κάποιοι σαν εμένα ήξεραν ότι το μικρό και ταπεινό Wii θα έκανε επιτυχία μόνο με το Wii Sports. Τα αθλητικά παιχνίδια ήταν πάντα δημοφιλή και η διαφήμιση του Wii Sports είχε πάντα στο επίκεντρο ανθρώπους που διασκέδαζαν με το παιχνίδι, παίζοντας παρέα.
Ο λόγος για τον οποίο ο «εξειδικευμένος» τύπος δεν κατάφερε να προβλέψει την επιτυχία του Wii είναι η μυωπία. Για πολλούς, το PS1 ήταν η πρώτη «σοβαρή» κονσόλα και δεν έχουν ιδέα για τους λόγους που το Atari 2600 ή το NES ή το GameBoy έγιναν τόσο δημοφιλή. Όλα αυτά για εκείνους ήταν προϊστορία.
Κι ύστερα έσκασε μύτη άλλο ένα μικρό παιχνίδι έκανε επιτυχία «από το πουθενά».
Η πέμπτη εποχή;
Πιστεύω πως βρισκόμαστε στην πέμπτη εποχή, η οποία για άλλη μια φορά ψάχνει να βρει έμπνευση από έξω για να μεταφέρει εμπειρίες στο σύγχρονο gaming.
Και από πού έρχεται αυτή η έμπνευση;
Τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως η απάντηση είναι «τα κλασικά βιντεοπαιχνίδια». Ολόκληρη η indie σκηνή έχει ένα και μόνο σκοπό:
Δείτε πόσα Metroidvania κυκλοφορούν στις μέρες μας! Κάποτε ήταν σπάνιο είδος παιχνιδιού, αλλά τώρα βρίσκονται παντού. Στο Direct είδαμε ένα σωρό farm games. Είναι κάτι που ζητάει το κοινό του gaming, μήπως κάτι που αγαπούν η δημιουργοί ή και τα δύο; Μάλλον και τα δύο.
Πέρα από τα ασταμάτητα remasters και remakes, πολλές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του σήμερα είναι reverse engineered από παλιά παιχνίδια. Το Zelda ξαναβρήκε τον εαυτό του με το Breath of the Wild…
Πόσα RPG έχουμε δει πρόσφατα να επιχειρούν να αναβιώσουν τις αντίστοιχες εμπειρίες των Chrono Trigger, Earthbound και των 16-bit JRPG; Τι είναι το HD-2D style της Square Enix αν όχι μια απόπειρα επιστροφής στις ρίζες;
«Αυτά τα παιχνίδια ήδη υπάρχουν. Γιατί να κάνει κάποιος κάτι ίδιο;»
Γιατί η τεχνολογία έχει εξελιχθεί πάρα πολύ. Η δεκαετία του ’90 ήταν 30 χρόνια πίσω. Η δεκαετία του ’80 ήταν 40 χρόνια πριν! Το σημερινό gaming έχει να κάνει με remakes και αναμασημένα κλασικά παιχνίδια…
Αν δούμε τα video games όχι σα μέσο , αλλά ως μια διαδικασία που μετατρέπει παλιές μορφές ψυχαγωγίας με τις σύγχρονες τεχνολογίες για να κάνει κάτι «φρέσκο», τότε τα video games απλά κατασπαράζουν τα υπόλοιπα μέσα. Κι αν πέφτω μέσα και αυτή η εποχή έχει να κάνει με κλασικά παιχνίδια, τότε το τέρας που ονομάζεται videogames τρώει την ουρά του!
Για την ώρα λοιπόν, η πέμπτη εποχή φαίνεται πως είναι τα παιχνίδια των ’90s με HD γραφικά. Το remake του Final Fantasy VII είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα αυτής της λογικής.
Ίσως, όσο η βιομηχανία κυνηγούσε κινηματογραφικές και κοινωνικές εμπειρίες με τα video games, το κοινό των classic games έμεινε στο παρασκήνιο. Η επιτυχίες όμως των Mini Classic Consoles όμως ξύπνησαν τη βιομηχανία και της έδωσαν να καταλάβει ότι υπάρχει πολύ ψωμί εκεί.